Kuglicni lezajevi predstavljaju posebnu vrstu kotrljajnih ležajeva. Poput kliznih ležajeva omogućavaju pravilan rad pokretnih delova neke mašine i njihova osnovna funkcija ogleda se u tome da prenesu opterećenja i silu sa tih pokretnih delova (osovina, vratilo) na nepokretne delove.
Celinu kugličnih ležajeva čine unutrašnji i spoljašnji prsten (ili ploča ako su u pitanju aksijalni lezajevi), a između njih se vrte kotrljajna tela. Pomenuta kotrljajna tela su jednostavnih geometrijskih oblika (lopta, valjak) i ona su ravnomerno raspoređena po obodu ležaju, pri čemu posebno oblikovani kavez unutar kojeg deluju sprečava njihovo međusobno dodirivanje. Kao što im i samo ime kaže, kuglicni lezajevi kao kotrljajno telo imaju kuglice, uglavnom izrađene od nerđajućeg čelika, hromnog čelika ili ponekad od pojedinih keramičkih materijala.
Osnovne vrste i podela kugličnih ležajeva
Postoji nekoliko kategorija na osnovu kojih se vrši klasifikacija kotrljajnih ležajeva. Ona osnovna odnosi se na pravac delovanja sile, a oni mogu biti: radijalni ležajevi (prenose silu u radijalnom pravcu) – pouzdani u radu i jednostavne konstrukcije, aksijalni lezajevi (prenose silu u aksijalnom pravcu) – mogućnost prenosa velikih opterećenja, odlikuje ih brzina i radijalno-aksijalni ležajevi (prenose silu u oba pravca).
U zavisnosti od načina ugradnje ležajeva oni mogu biti fiksirani (prenose radijalnu i aksijalnu silu u jednom ili u oba smera) i slobodni (prenose samo radijalnu silu, a dozvoljavaju aksijalnm pomeranje).
Kada je u pitanju podela na osnovu oblika kotrljajnih tela razlikuju se kuglicni lezajevi i valjčani ležajevi. Dalja podela valjčanih ležajeva može biti na cilindrično-valjčane, konusno-valjčane, bačvaste i igličaste, a sve to u zavisnosti od toga koju vrstu kotrljajnih tela upotrebljavaju.
Na osnovu mogućnosti rasklapanja prilikom ugradnje razlikujemo i rasklopive i nerasklopive.
U zavisnosti od broja redova kotrljajnih tela, ležajevi mogu biti jednoredni i višeredni.
Na osnovu toga da li imaju mogućnost prilagođavanja deformaciji vratila u osloncu ležajevi se dele na krute i zglobne (podesive)
Oznake lezajeva i njihova primena
Svi vodeći svetski proizvođači ležajeva koriste iste oznake lezajeva iz DIN sistema, s obzirom na to da su označavanja ležajeva propisana standardom. Među njima je, svakako, i najveći proizvođač ležajeva – SKF. Katalog ležajeva SKF karakteriše raznovrstan izbor svih vrsta ležajeva i ležajnih jedinica, a njihove karakteristične oznake pomažu prilikom raspoznavanja.
Prsteni kuglični jednoredni ležaj sa radijalnim dodirom – oznake: 60, 62, 63, 64
Prenose relativno velika radijalna i znatna aksijalna opterećenja. Imaju izuzetno veliku primenu (kod svih vrsta mašina, u industriji motornih vozila, za uležištenje prenosnika…), zahvaljujući tome što su jednostavnog konstrukcionog oblika, smanjenog šuma i vibracije prilikom rada, ali i niske cene.
Prsteni kuglični jednoredni ležaj sa kosim dodirom – oznake lezajeva: 72, 73
Ovaj tip ležaja ima mogućnost prenosa aksijalne sile u samo jednom pravcu, s obzirom na to da žleb za kotrljajna tela na spoljašnjem i unutrašnjem prstenu ima naslon samo sa jedne strane, dok je druga strana potpuno ravna. Zbog ove karakteristike ovi ležajevi se uvek ugrađuju u paru.
Prsteni kuglični jednoredni ležaj sa dodirom u četiri tačke – oznake: QJ2, QJ3
Ovi kuglicni lezajevi spadaju u grupu jednorednih ležajeva sa kosim dodirom i mogu da prenesu i radijalna i aksijalna opterećenja u oba smera. Žleb za kotrljajna tela na spoljašnjem i u uturašnjem prstenu se sastoji iz dva konusa. U neopterećenom stanju dodir kotrljajnih tela i prstenova je u četiri tačke. Koriste se kod transmisije motornih vozila, ali i kod alatnih mašina.
Prsteni kuglični dvoredni ležaj sa kosim dodirom – oznake lezajeva: 32, 33
Dvoredni kuglični ležaj sa kosim dodirom odgovara paru jednorednih kugličnih ležajeva sa kosim dodirom. Ima mogućnost prenosa znatnog radijalnog opterećenja, ali i aksijalnih sila u oba smera. Uglavnom se primenjuje u osloncima kraćih krutih vratila za niže učestalosti obrtanja.
Prsteni kuglični dvoredni podesivi ležaj – oznake: 12, 22, 13, 23
Kod ovih ležajeva površina po kojoj se vrši kotrljanje kuglica na spoljašnjem prstenu je sfernog oblika i to omogućava ugaono prilagođavanje deformacijama vratila i do 4 stepena. Prvenstveno se koriste za prenošenje radijalnih sila, ali mogu da prime i umerena aksijalna opterećenja. Ovi kuglicni lezajevi su namenjeni za velike učestalosti obrtanja i koriste se kod vratila većeg raspona između oslonaca, gde teško može biti postignuta odgovarajuća tačnost pri montaži i gde se prilikom rada očekuje deformacija vratila.
A ako se pitate gde kod nas možete pronaći ležajeve, bilo da su vam potrebni radijalni ili aksijalni lezajevi, igličasti ili valjkasti, klizni ili CARB, odgovor je E-lager. U pitanju je ozbiljna i odgovorna kompanija koja se bavi online trgovinom kugličnih ležajeva visokog kvaliteta i ovlašćeni je trgovac SKF ležajeva na teritoriji Srbije i Crne Gore. Ukoliko ste ikada gledali ponudu i katalog ležajeva SKF onda znate da tu kompaniju odlikuje ogroman asortiman isključivo visokokvalitetnih proizvoda. Pored ležajeva, E-lager nudi i ostale proizvode SKF brenda poput semeringa, kaiševa, lanaca, spojnica itd. Posetite e-lager.rs online prodavnicu i izaberite samo najbolje za vas.