Kakva je to krv pupčanika?
Nakon rođenja, placenta i pupčana vrpca ostaju pune krvi. Ova krv je bogata matičnim ćelijama, sličnim onima koje se nalaze u koštanoj srži, a njihov potencijal se krije u tome što mogu lečiti različite forme kancera, imunih bolesti i genetskih poremećaja.
Šta su to matične ćelije?
Takozvane matične ćelije su “osnovne” ćelije u telu. U pupčanoj vrpci se nalaze krvne matične ćelije (hematopoetične čelije). Od njih dalje nastaju svi ostali tipovi krvnih ćelija, kao što su crvena krvna zrnca, bela krvna zrnca ili trombociti.
Koje bolesti leče matične ćelije?
Pokazalo se da transplatacija krvnih ćelija može da leči razna ozbiljna stanja:
Malignitete – Kancere krvi, kao što su leukemija, limfomi
Oboljenja koštane srži – kada koštana srž ne proizvodi ćelije koje treba
Hemoglobinopatije – krvni poremećaji kao što su anemija srpastih ćelija ili talasemije
Bolesti imunološkog sistema – kada imunitet ne radi kako treba
Metabolički poremećaji – poremećaji koji utiču na razlaganje otpadnih materija iz organizma
Matične ćelije iz krvi pupčanika – potencijal koji spašava život
Odmah nakon rođenja, uobičajeno je da se placenta zajedno sa pupčanom vrpcom baca.
Međutim, zahvaljujući naučnim istraživanjima, pronalaze se načini da se sve veći broj bolesti i stanja uspešno leči matičnim ćelijama koje se nalaze u krvi pupčanika. Da bi se povećale šanse da svaki pacijent nađe podudarne ćelije, potrebno je da se razvije sistem doniranja ove krvi kako bi se došlo do što većeg broja uzoraka.
Oprez kod donošenja odluke o čuvanju matičnih ćelija
Zbog činjenice da pupčana krv sadrži matične ćelije, javljali su se slučajevi prevara. Klijenti koji se odluče na čuvanje mogu misliti da matične ćelije leče sve bolesti, ali nauka je pokazala da to nije istina. Zato je važno biti skeptičan prema tvrdnjama pojedinih privatnih kompanija koje promovišu lečenja bolesti izvan spektra krvnih ćelija.
Šta se sve može raditi sa uzorkom iz pupčanika nakon porođaja?
Nakon presecanja pupčane vrpce, prikuplja se krv koja se može bezbedno skladištititi i čuvati određeni broj godina. Metodom zamrzavanja, koja se zove “krioprezervacija” zadržava se integritet i potencijal ćelija.
Ono što se nudi kao izbor jeste:
Čuvanje matičnih ćelija u privatnoj banci. Na ovaj način matične ćelije su vlasništvo davaoca i mogu se iskoristiti u budućnosti za dete davaoca ili bližu porodicu (prvo ili drugo koleno). Privatne banke naplaćuju ovu uslugu.
Doniranje matičnih ćelija javnoj banci. Ovo je nešto što još uvek ne postoji u Srbiji, ali se planira uskoro otvaranje prve javne banke. Na ovaj način doktori imaju pristup matičnim ćelijama i mogu ih koristiti za pacijenta kome je potrebna transplatacija.
Saveti za buduće roditelje
Ako razmatrate mogućnost doniranja ili čuvanja matičnih ćelija, trebalo bi da se informišete o svim opcijama još tokom trudnoće, kako biste imali dovoljno vremena da donesete odluku pre rođenja bebe.
Budite skeptični prema tvrdnjama privatnih kompanija da su matične ćelije magični lek za sve bolesti – jer to nije istina. Neke porodice se odlučuju za čuvanje matičnih ćelija kao vid “osiguranja” za potencijalne buduće bolesti. Ali važno je da znate da se matične ćelije iz krvi pupčanika trenutno koriste samo za bolesti koje su vezane za krvne ćelije.
Takođe, imajte u vidu da sačuvane matične ćelije možda neće biti pogodne za dete – davaoca. Razlog tome je što nije moguće lečiti pojedine bolesti ili genetske poremećaje uz pomoć krvi koja sadrži iste te bolesti i defekte.
Ako imate bilo kakve nedoumice u vezi sa rizicima i koristima same procedure za vas i vašu porodicu, najbolje je da se o svemu posavetujete sa doktorom koji vodi trudnoću.